Eind juli heeft de ministerraad de nieuwe Vrijwilligerswet van vice-eerste minister en minister van werk Kris Peeters en minister van sociale zaken Maggie De Block goedgekeurd. Hierdoor zullen de vele vrijwilligers in ons land een duidelijker statuut krijgen.
De wet van 2005 over de rechten van vrijwilligers bood reeds een bescherming aan vrijwilligers die zich belangeloos inzetten voor sociale activiteiten, maar in de praktijk waren er toch nog enkele interpretatie- en andere problemen die tot onzekerheid leiden bij zowel de vrijwilligers als bij de vrijwilligersorganisaties. Dit wetsontwerp heeft dan ook tot doel om deze onzekerheden weg te werken, zodat de vrijwilliger en de organisatie nog beter beschermd worden en sterker staan in hun statuut.
De ministerraad heeft zich daarnaast ook geëngageerd om de kostenvergoedingen voor sportvrijwilligers, nacht- en dagoppassen en niet-dringend liggend ziekenvervoer te verhogen.
Hieronder worden kort de vernieuwingen aan de vrijwilligerswet besproken:
- Vrijwillige bestuurders en mandatarissen
Personen die opdrachten uitvoeren als vrijwilliger in het kader van een onbezoldigd mandaat, moeten volgens het nieuwe statuut beschouwd worden als vrijwilligers door alle openbare instellingen. Ze kunnen dan ook enkel een kostenvergoeding ontvangen.
- Verduidelijking van het beroepsgeheim
Het begrip beroepsgeheim wordt verduidelijkt voor de vrijwilligers. Tot nu moest de vrijwilliger vaak zelf proberen te achterhalen of hij aan het beroepsgeheim was onderworpen. In het wetsontwerp is opgenomen dat de organisatie die een beroep doet op vrijwilligers hen moet meedelen of het beroepsgeheim al dan niet op hem van toepassing is.
- Kostenvergoeding
De bedragen die de vrijwilligers krijgen, worden in het wetsontwerp “kostenvergoeding” genoemd in plaats van een “vergoeding”. Uit onderzoek van de Hoge Raad voor Vrijwilligers was immers gebleken dat de term vergoeding voor verwarring zorgde. Een vrijwilliger wordt namelijk niet betaald voor zijn engagement.
- Fiets- of autovergoeding
Vrijwilligers kunnen een vergoeding krijgen voor het gebruik van de eigen wagen en fiets van hetzelfde niveau als ambtenaren.
- Vervoer van personen
Vrijwilligers die als activiteit het regelmatig vervoeren van personen hebben, hebben voortaan geen beperking meer op de cumul van onkostenvergoeding en kilometervergoeding. In principe bestaat er een plafond voor de vergoeding van kosten uit vervoer dat ligt op 2000 kilometer per jaar per vrijwilliger. Voor deze vrijwilligers wordt echter een uitzondering ingevoerd, namelijk al hun trajecten in het kader van hun vrijwilligerswerk zullen zij volledig terugbetaald krijgen.
- Geen beslag / collectieve schuldenregeling mogelijk op de onkostenvergoeding
De kostenvergoedingen die een vrijwilliger ontvangt zijn niet vatbaar voor inbeslagname. De vergoedingen zijn namelijk geen inkomen dat de vrijwilliger verrijkt, maar een terugbetaling van kosten. Op deze kostenvergoeding mag dus geen beslag worden gelegd door de schuldeisers van de vrijwilliger. Ook vrijwilligers die in een collectieve schuldbemiddeling zitten, zullen om dezelfde reden hun kostenvergoeding niet moeten afdragen aan de schuldbemiddelaar.
- Occasionele geschenken
Occasionele geschenken voor vrijwilligers zullen niet verrekend worden in de maximumbedragen voor kostenvergoedingen als de regels van toepassing op werknemers worden nageleefd. De huidige vrijstelling in geval van occasionele geschenken die op de werknemers van toepassing is, zal worden uitgebreid naar het vrijwilligersstelsel.
- Hoge Raad voor Vrijwilligers wordt versterkt
De wettelijke grondslag van de Hoge Raad voor Vrijwilligers wordt in de Vrijwilligerswet zelf ingeschreven. Het wetsontwerp voorziet ook dat iedere nieuwe wetswijziging die een invloed heeft op het vrijwilligerswerk, systematisch zal worden voorgelegd aan de Hoge Raad voor Vrijwilligers. De Raad zal advies verstrekken en kan dat ook op eigen initiatief.
Het wetsontwerp tot invoering van het nieuwe statuut wordt voorgelegd voor advies aan de Raad Van State. De ministers mikken op de herfst van 2018 voor de inwerkingtreding van het versterkte statuut.
Bron: Persmededeling door Kris Peeters Vice-Eerste minister en Minister van Werk, Economie en Consumenten, belast met Buitenlandse Handel van vrijdag 20 juli 2018 (“Nieuwe wet geeft miljoen vrijwilligers duidelijker statuut”), www.krispeeters.be en persmededeling door minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Maggie De Block van vrijdag 20 juli 2018 (“Een miljoen vrijwilligers in ons land krijgen sterker statuut”), www.maggiedeblock.be.
Heeft u nog vragen? Wenst u meer informatie over dit artikel? Neem gerust contact op met de juridische dienst!